nebuguard

جعبه چرخ یا Wheel Block یکی از قطعات کلیدی در ساخت جرثقیل‌های سقفی و دروازه‌ای است. این بخش وظیفه دارد تا حرکت نرم و ایمن دستگاه روی ریل را تضمین کند. انتخاب درست نوع جعبه چرخ می‌تواند در عملکرد کلی جرثقیل، طول عمر قطعات و حتی ایمنی کار تأثیر زیادی داشته باشد.

جعبه چرخچیست؟

جعبه چرخ مجموعه‌ای از قطعات شامل چرخ فولادی، شفت، یاتاقان، محفظه و در برخی مدل‌ها موتور محرک است. این مجموعه روی تیر پایینی جرثقیل نصب می‌شود و باعث می‌شود دستگاه بتواند در مسیر خود حرکت کند. به زبان ساده، جعبه چرخ همان چیزی است که جرثقیل را روی ریل به حرکت درمی‌آورد.

انواع جعبه چرخجرثقیل

در جرثقیل‌های مختلف، با توجه به ظرفیت، نوع حرکت و شرایط کاری، از مدل‌های متفاوت جعبه چرخ استفاده می‌شود. در ادامه با پرکاربردترین انواع آن آشنا می‌شویم:

۱. جعبه چرخ فلنج‌دار دوطرفه

در این نوع، چرخ دارای دو لبه یا فلنج است که از خارج شدن چرخ از ریل جلوگیری می‌کند. این مدل برای جرثقیل‌هایی با دهانه زیاد یا بارهای سنگین بسیار مناسب است. وجود فلنج دوطرفه ایمنی حرکت را بالا می‌برد.

۲. جعبه چرخ فلنج‌دار یک‌طرفه

در این مدل فقط یک سمت چرخ فلنج دارد. از آن بیشتر در حرکت‌های عرضی یا مسیرهایی استفاده می‌شود که دقت در هدایت اهمیت بالایی دارد. این مدل معمولاً اصطکاک کمتری دارد و حرکت نرم‌تری ایجاد می‌کند.

۳. جعبه چرخ بدون فلنج

در برخی از سیستم‌ها که مسیر حرکتی بدون ریل یا با سطح صاف طراحی شده، از چرخ‌های بدون فلنج استفاده می‌شود. این مدل بیشتر در تجهیزات خاص صنعتی یا نیمه‌دروازه‌ای دیده می‌شود.

۴. جعبه چرخ با طراحی ۴۵ درجه (Split Type)

در این نوع، محفظه جعبه چرخ به‌صورت زاویه‌دار طراحی شده تا تعمیر و تعویض قطعات داخلی مانند بلبرینگ راحت‌تر انجام شود. این مدل برای کارخانه‌هایی که نگهداری سریع و آسان برایشان اهمیت دارد گزینه‌ای مناسب است.

۵. جعبه چرخ نوع اروپایی

در جرثقیل‌های مدرن و استاندارد اروپایی، از جعبه چرخ‌هایی با طراحی فشرده، وزن کمتر و تحمل بار بالا استفاده می‌شود. این مدل‌ها معمولاً از آلیاژهای مقاوم ساخته شده‌اند و دوام بالایی دارند.

نکات مهم در انتخاب جعبه چرخ مناسب

برای انتخاب جعبه چرخ باید چند عامل اساسی را در نظر گرفت:

ظرفیت بار جرثقیل
چرخ باید متناسب با وزن بار و ظرفیت کلی دستگاه انتخاب شود.

جنس چرخ و سختی سطح
چرخ‌های فولادی فورج‌شده مقاومت بیشتری در برابر سایش دارند.

شرایط محیطی
در محیط‌های مرطوب یا گردوغباردار، استفاده از بلبرینگ‌های ضدآب و درزگیری مناسب اهمیت زیادی دارد.

هم‌ترازی ریل‌ها
نصب اشتباه و ناهماهنگی در فاصله ریل‌ها می‌تواند موجب سایش زودرس یا خروج چرخ از مسیر شود.

نگهداری و سرویس دوره‌ای

نگهداری صحیح جعبه چرخ تأثیر مستقیم بر طول عمر جرثقیل دارد. توصیه می‌شود:

روانکاری منظم بلبرینگ‌ها انجام شود.

سایش چرخ و ریل به‌صورت دوره‌ای بررسی شود.

هرگونه صدای غیرعادی یا لرزش در حین حرکت بررسی گردد.

جمع‌بندی

جعبه چرخ جرثقیل از اجزای حیاتی سیستم حرکتی است و در انواع مختلف دو فلنج، تک فلنج، بدون فلنج، ۴۵ درجه و مدل اروپایی ساخته می‌شود. انتخاب صحیح آن بر اساس نوع جرثقیل، ظرفیت و شرایط کاری می‌تواند موجب عملکرد پایدار، کاهش استهلاک و افزایش ایمنی شود. بررسی فنی پیش از خرید و سرویس منظم از نکات کلیدی برای بهره‌وری بالای این قطعه صنعتی است.